Spoorboekje Arbeidsmarkt; wat te doen met de zzp’er?

Tijdens de plenaire behandeling van het (toen nog!) wetsvoorstel Arbeidsmarkt in Balans in de Eerste Kamer heeft ChristenUnie dhr. Koolmees verzocht een ‘spoorboekje’ te maken waarin duidelijk wordt hoe de Wet Arbeidsmarkt in Balans zich verhoudt tot alle andere lopende voorstellen voor de arbeidsmarkt. Op 24 mei heeft Koolmees middels een kamerbrief de Kamer geïnformeerd over de overige voorstellen tot hervorming van de arbeidsmarkt. In dit artikel een uiteenzetting van de plannen voor zzp’ers.

Spoorboekje

In de kamerbrief wordt uiteengezet welke maatregelen en voorstellen er op dit moment lopen en uitgewerkt worden om de arbeidsmarkt te hervormen. De aanleiding voor hervorming van de arbeidsmarkt is de grote verandering op de arbeidsmarkt die verwacht wordt door o.a. globalisering, digitalisering, de energietransitie en robotisering.

Met het aannemen van de Wet Arbeidsmarkt in Balans is voornamelijk de angst dat het aantal schijnzelfstandigen nog meer gaat toenemen. De vraag was vervolgens ook hoe dat kan worden tegengegaan.

De (schijn)zelfstandige

Met de Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB) is een wetgevende stap gezet om knelpunten in het arbeidsrecht met voorrang aan te pakken. Knelpunten in die zin dat werkgevers lange tijd hebben aangedrongen op het feit dat ze geen vaste arbeidskrachten meer durven aannemen uit angst dat ‘u er nooit meer vanaf’ komt. De WAB past die knelpunten aan waardoor het voor werkgevers weer aantrekkelijk wordt om toch weer mensen in vaste dienstbetrekking te nemen. Door de kostenverschillen tussen vaste en flexibele contracten te verkleinen stimuleert het kabinet een bewuste keuze voor de arbeidsrelatie die past bij de aard van het werk. Dit betekent ook dat flexibele arbeid duurder wordt. De maatregelen in deze wet zien toe op de relatie tussen werkgever en werknemer en dus niet op zzp’ers. Maar tegelijkertijd bestaat er een risico dat deze maatregelen juist gaan leiden tot een toename van zzp’ers bij werkgevers die geen zin hebben in vaste arbeidskrachten. zzp’ers die feitelijk geen echte zelfstandig ondernemer zijn maar eigenlijk werken in een situatie van loondienst. Om dat te voorkomen zullen er nog extra maatregelen genomen worden.

Maatregelen tegen schijnzelfstandigheid die al zijn ingegaan

Het gezagscriterium is per 1 januari 2019 verduidelijkt. Het handboek loonheffingen, waarin dit is opgenomen, is daarop aangepast. Op basis van die richtlijnen wordt hard gewerkt aan de uitwerking van de webmodule op basis waarvan opdrachtgevers een opdrachtgeversverklaring kunnen verkrijgen als uit de beantwoording blijkt dat er geen sprake is van een dienstbetrekking. Naar verwachting is dit instrument begin 2020 gereed. De Belastingdienst houdt toezicht op de juiste kwalificatie van de arbeidsrelatie in het kader van de loonheffingen. Sinds 1 juli 2018 is de handhaving niet meer beperkt tot de meest ernstige gevallen van kwaadwillendheid, maar is de handhaving verbreed tot alle kwaadwillenden. Zie ook ons vorige nieuwsbericht hierover.

Maatregelen voor de toekomst

Voor de (nabije) toekomst heeft Inspectie SZW al de opdracht gekregen om, in het kader van minimumloon onderzoeken, schijnzelfstandigheid op te sporen en te beboeten. Tot aan 2023 is hiervoor 50 miljoen euro voor uitgetrokken.

Ook wordt het belastingstelsel hervormd waarbij aftrekposten, waaronder de zelfstandigenaftrek en de mkb-winstvrijstelling, geleidelijk worden afgebouwd naar het basistarief. De eerste stap wordt 1 januari 2020 gezet. Dit draagt bij aan het verkleinen van de verschillen in de fiscale behandeling tussen werknemers en zzp’ers.